wtorek, 5 listopada 2024

Pomnik w formie macew na Stacji Radegast (5)


Za zabytkowym budynkiem stacji Radegast w Łodzi ustawiono 6 betonowych macew z nazwami obozów zagłady, do których trafiali Żydzi z Litzmannstadt Ghetto: Auschwitz-Birkenau, Kulmhof am Ner (Chełmno nad Nerem), Ravensbruck, Stutthof, Gross-Rosen, Sachsenhausen-Oranienburg. Macewa to żydowska stela nagrobna, a pomnik w tej formie oznacza, że te miejsca stały się miejscem śmierci i cmentarzem dla Żydów z łódzkiego getta.

Behind the historic Radegast station building, 6 concrete matzevot were placed with the names of the extermination camps to which Jews from the Litzmannstadt Ghetto were sent: Auschwitz-Birkenau, Kulmhof am Ner (Chełmno nad Nerem), Ravensbruck, Stutthof, Gross-Rosen, Sachsenhausen-Oranienburg. A matzeva is a Jewish gravestone, and the monument in this form means that these places became a cemetery for Jews from the Łódź ghetto.

Hinter dem historischen Gebäude des Bahnhofs Radegast wurden sechs Betongrabsteine ​​mit den Namen der Vernichtungslager aufgestellt, in die Juden aus dem Ghetto Litzmannstadt geschickt wurden: Auschwitz-Birkenau, Kulmhof am Ner (Chełmno nad Nerem), Ravensbrück, Stutthof, Groß- Rosen, Sachsenhausen-Oranienburg. Eine Matsewa ist ein jüdischer Grabstein, und ein Denkmal in dieser Form bedeutet, dass diese Orte zu einem Friedhof für Juden aus dem Ghetto Łódź geworden sind.



poniedziałek, 4 listopada 2024

Makieta Litzmannstadt Getto - Stacja Radegast (4)


Głównym elementem ekspozycji prezentowanej w budynku Stacji Radegast jest makieta, wiernie odtwarzająca  historyczny wygląd getta łódzkiego. Obejmuje ona obszar ówcześnie funkcjonującego getta w Łodzi (Litzmannstadt) w granicach z maja 1942 r. Model powstał w oparciu o archiwalne plany budowlane, zachowane fotografie budynków i zdjęcia lotnicze oraz współczesną dokumentację fotograficzną. Zgromadzono mapy obszaru getta oraz plany architektoniczne poszczególnych budynków (łącznie przeszło 2500). Pozwoliło to na dokładne odwzorowanie struktury architektonicznej dawnej dzielnicy zamkniętej, umożliwiając powstanie fizycznego modelu getta. Makieta została wykonywana w skali 1:400 i będzie największym tego typu obiektem ekspozycyjnym w kraju.

Litzmannstadt Ghetto Model. The main element of the exhibition presented in the Radegast Station building is a model faithfully reproducing the historical appearance of the Łódź ghetto. It covers the area of ​​the then functioning ghetto in Łódź (Litzmannstadt) within the borders of May 1942. The model was created based on archival construction plans, preserved photographs of buildings and aerial photographs, and contemporary photographic documentation. Maps of the ghetto area and architectural plans of individual buildings (over 2,500 in total) were collected. This allowed for an accurate reproduction of the architectural structure of the former closed district, enabling the creation of a physical model of the ghetto. The model was made on a scale of 1:400 and will be the largest exhibition facility of this type in the country.

Ein Modell des Ghettos Litzmannstadt. Das Hauptelement der im Gebäude des Bahnhofs Radegast präsentierten Ausstellung ist ein Modell, das das historische Erscheinungsbild des Ghettos Łódź originalgetreu nachbildet. Es deckt das Gebiet des damals funktionierenden Ghettos in Łódź (Litzmannstadt) innerhalb der Grenzen ab Mai 1942 ab. Das Modell wurde auf der Grundlage archivierter Baupläne, erhaltener Gebäudefotos und Luftbilder sowie zeitgenössischer Fotodokumentationen erstellt. Es wurden Karten des Ghettogebiets und Architekturpläne einzelner Gebäude (insgesamt über 2.500) gesammelt. Dies ermöglichte eine genaue Reproduktion der architektonischen Struktur des ehemaligen geschlossenen Bezirks und ermöglichte die Erstellung eines physischen Modells des Ghettos. Das Modell wurde im Maßstab 1:400 gefertigt und wird die größte Ausstellungsanlage dieser Art im Land sein.



sobota, 2 listopada 2024

Tunel Deportowanych - Stacja Radegast (3)


Najbardziej monumentalną częścią obecnego Pomnika Zagłady Litzmannstadt Getto w Łodzi jest Tunel Deportowanych. Został on wzniesiony w linii śladu po nieistniejącym już torze kolejowym. Na jego początku znajduje się historyczna, oryginalna szyna. W korytarzu, po jego obu stronach konstrukcji znajdują się kopie list transportowych osób wsiedlanych i wysiedlanych z getta oraz przedmioty ofiar niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem odnalezione w trakcie prac archeologicznych.


The Tunnel of the Deportees. The most monumental part of the current Litzmannstadt Ghetto Holocaust Memorial is the Tunnel of the Deportees. It was built in the line of the trace of a no longer existing railway track. At its beginning there is a historical, original rail. In the corridor, on both sides of the structure, there are copies of transport lists of people resettled and displaced from the ghetto, as well as objects of victims of the German extermination camp in Chełmno nad Nerem discovered during archaeological works.


Tunnel der Deportierten. Der monumentalste Teil des heutigen Vernichtungsdenkmals im Ghetto Litzmannstadt ist der Deportiertentunnel. Es wurde in der Linie einer nicht mehr existierenden Eisenbahnstrecke gebaut. Am Anfang steht eine historische, originale Schiene. Im Korridor, auf beiden Seiten des Gebäudes, befinden sich Kopien von Transportlisten der ins Ghetto transportierten und aus dem Ghetto vertriebenen Personen sowie Gegenstände von Opfern des deutschen Vernichtungslagers in Chełmno nad Nerem, die bei archäologischen Arbeiten gefunden wurden.





piątek, 1 listopada 2024

Kolumna Pamięci - Stacja Radegast (2)


Na końcu tunelu deportowanych przy stacji Radegast znajduje się tzw. Hall Miast, gdzie wypisano wszystkie miasta, z których przywieziono Żydów do getta łódzkiego. 

Nad Hallem Miast góruje 25-metrowa Kolumna Pamięci, w formie ceglanego komina. 

Am Ende des Deportationstunnels am Radegast-Bahnhof in Łódź befindet sich die sogenannte Halle der Städte, in der alle Städte aufgeführt sind, aus denen Juden in das Ghetto Łódź gebracht wurden. Über der Halle der Städte thront die 25 Meter hohe Gedenksäule in Form eines gemauerten Schornsteins.

At the end of the deportees' tunnel at the Radegast station in Łódź, there is the so-called Hall of Cities, where all the cities from which Jews were brought to the Łódź ghetto are listed. The Hall of Cities is dominated by a 25-meter-high Column of Remembrance, in the form of a brick chimney.




czwartek, 31 października 2024

Stacja Radegast w Łodzi (1)


Stacja Radegast w Łodzi jest zabytkowym budynkiem kolejowym z 1941 r. W czasie II wojny światowej była ona związana z gettem, utworzonym przez Niemców w 1940 r. w Łodzi (Litzmannstadt). Początkowo obiekt pełnił funkcję punktu przeładunkowego żywności i surowców, przeznaczonych dla ludności i zakładów pracy getta. Od stycznia 1942 r. stacja stała się miejscem, z którego wywożono ludność żydowską do obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz-Birkenau. Pomnik powstał w 2004 r. i upamiętnia Zagładę blisko 200 tys. Żydów skoncentrowanych w najdłużej funkcjonującym, a zarazem drugim, co do wielkości getcie utworzonym przez Niemców na ziemiach polskich. 

Założenie pomnikowe składa się z jedynego zachowanego zabytkowego budynku magazynowego stacji Radegast powstałego w 1941 r., Tunelu Deportowanych (we wnętrzu którego prezentowane są listy transportowe ofiar Zagłady), zwieńczonego Kolumną Pamięci, w której znajduje się symboliczny Hol Miast. 

Elementem pomnika są również macewy z nazwami obozów koncentracyjnych i zagłady do których deportowano Żydów z getta łódzkiego. Obok stacji stoi pochodząca z 1944 r. lokomotywa wraz z wagonami.

Radegast Station is a historic railway building from 1941. During World War II, it was associated with the ghetto established by the Germans in 1940 in Łódź (Litzmannstadt). Initially, the facility served as a transshipment point for food and raw materials intended for the population and workplaces of the ghetto. From January 1942, the station became a place from which the Jewish population was deported to the Kulmhof extermination camps in Chełmno nad Nerem and Auschwitz-Birkenau. The monument was created in 2004 and commemorates the Holocaust of almost 200,000 Jews concentrated in the longest-functioning and second largest ghetto established by the Germans on Polish soil. The monumental complex consists of the only preserved historic warehouse building of the Radegast station built in 1941, the Tunnel of the Deported (inside which the transport lists of Holocaust victims are presented), topped with the Column of Remembrance, which contains the symbolic Hall of Cities. The monument also includes tombstones with the names of the concentration and extermination camps to which Jews were deported from the Łódź ghetto. A locomotive from 1944 with wagons stands next to the station.

Der Bahnhof Radegast ist ein historisches Eisenbahngebäude aus dem Jahr 1941. Während des Zweiten Weltkriegs war er mit einem 1940 von den Deutschen in Łódź (Litzmannstadt) eingerichteten Ghetto verbunden. Ursprünglich diente die Anlage als Umladestelle für Lebensmittel und Rohstoffe, die für die Bevölkerung und Arbeitsplätze des Ghettos bestimmt waren. Ab Januar 1942 wurde der Bahnhof zum Ort, von dem aus die jüdische Bevölkerung in die Vernichtungslager Kulmhof in Chełmno nad Nerem und Auschwitz-Birkenau transportiert wurde. Das Denkmal wurde 2004 errichtet und erinnert an den Holocaust an fast 200.000 Menschen. Die Juden konzentrierten sich im ältesten und gleichzeitig zweitgrößten von den Deutschen in Polen errichteten Ghetto. Das Denkmal besteht aus dem einzigen erhaltenen historischen Lagergebäude des Bahnhofs Radegast aus dem Jahr 1941, dem Tunnel der Deportierten (in dem Transportlisten von Holocaust-Opfern präsentiert werden) und der Gedenksäule, in der sich die symbolische Halle der Städte befindet gelegen. Ein weiteres Element des Denkmals sind Grabsteine ​​mit den Namen von Konzentrations- und Vernichtungslagern, in die Juden aus dem Ghetto Łódź deportiert wurden. Neben dem Bahnhof steht eine Lokomotive aus dem Jahr 1944 mit Waggons.

środa, 30 października 2024

Pomnik Franciszka II Rakoczego w Budapeszcie


W Budapeszcie, niedaleko Parlamentu węgierskiego, znajduje się okazały konny pomnik Franciszka II Rakoczego (1676 - 1735). Był to największy węgierski magnat początku XVIII w., książę Siedmiogrodu, w latach 1703–1711 przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. powstanie Rakoczego). Uważany jest za jednego z węgierskich bohaterów narodowych. 

Jego konny posąg ze słynnym mottem Cum Deo Pro Patria et Libertate („Z Bogiem dla Ojczyzny i Wolności”) napisanym na czerwonej marmurowej podstawie został wzniesiony przed budynkiem węgierskiego parlamentu na placu Lajosa Kossutha w 1937 roku, jako dzieło Jánosa Pásztora. W latach 50 - tych pierwsze dwa słowa  Cum Deo (tj. „Z Bogiem”), zostały usunięte z przyczyn ideologicznych, w 1989 roku zostały przywrócone.



wtorek, 29 października 2024

Pomnik Kossutha w Budapeszcie


Po śmierci Lajosa Kossutha, węgierskiego bohatera narodowego, przywódcy rewolucji węgierskiej 1848-49, natychmiast rozpoczęto starania na rzecz wzniesienia pomnika w Budapeszcie. Zwycięzcą konkursu w 1906 r. został János Horvay. Powstanie pomnika opóźniła także I wojna światowa: marmurowy cokół z Ruszkicy stał się rumuńskim łupem wojennym.

Ostatecznie prace zainaugurowano 6 listopada 1927 roku. Główną postacią posągu jest Lajos Kossuth. Pozostałe posągi przedstawiają członków pierwszego rządu węgierskiego powołanego w 1848 roku. 

Następna grupa posągów po drugiej stronie wysokiego kamiennego muru, który stanowi tło dla posągów, przedstawia zwykłych ludzi wojny o niepodległość: żołnierza żegnającego się z rodziną, chłopca grającego na bębnie, starca niosącego flagę z dorosłym synem, a także żołnierza gotowego do walki i rannego żołnierza. 

W okresie komunistycznym po II wojnie światowej postać Kossutha nie została uznana za wystarczająco rewolucyjną, dlatego w 1952 roku została usunięta. Postacie Kossutha i grupa posągów zostały ponownie wyrzeźbione z bardziej odpornej na warunki atmosferyczne skały na podstawie modelu wykonanego z oryginalnego pomnika, a pomnik odsłonięto 3 marca 2015 roku na placu nieopodal Parlamentu.

Ministerstwa obok parlamentu w Budapeszcie


Pałac Sprawiedliwości (po węgiersku Igazságügyi Palota) to zabytkowy budynek przy Kossuth Lajos tér w V dzielnicy Budapesztu naprzeciw Parlamentu. Został zbudowany w stylu eklektycznym w latach 1893-1896 według planów Alajosa Hauszmanna i pierwotnie mieścił Królewską Kurię Węgierską (Sąd Najwyższy Węgier 1723–1949). Od 1957 do 1973 roku pomieszczenia służyły jako sale wystawowe Węgierskiej Galerii Narodowej. Od 1973 do 2017 roku w budynku mieściło się Muzeum Etnograficzne. Po remoncie Kuria ponownie wprowadzi się do budynku. 

Główna fasada Pałacu Sprawiedliwości przypomina fasadę Reichstagu w Berlinie. Tympanon nad portalem głównym jest dziełem György Zala. Pośrodku przedstawia rozprawę sądową, po lewej alegorię ustawodawstwa, po prawej orzecznictwo. Nad nim znajduje się kwadryga z brązu (ze względu na brak miejsca wykonana tylko z trzech koni) autorstwa rzeźbiarza Károly Senyei, sterowana przez boginię trzymającą w rękach pochodnię i gałązkę palmową.

Obok znajduje się ministerstwo rolnictwa w eklektycznym budynku, wzniesionym w latach 1885-1887, który zaprojektował Gyula Bukovics.





poniedziałek, 28 października 2024

Adolf H. - honorowy obywatel Wrocławia, Bytomia, Gdańska...

Adolf Hitler został honorowym obywatelem wielu miast i gmin niemieckich, w tym miast, które po przegranej przez Niemcy wojnę stały się miastami polskimi. Najwięcej honorowych obywatelstw przywódca III Rzeczy otrzymał w 1933 roku. Poniżej przedstawiam listę tych miast, zachowując nazwy niemieckie (bowiem Hitler został honorowym obywatelem ówczesnych niemieckich miast) i rok nadania obywatelstwa.

Beuthen (Bytom) 1933

Oppeln (Opole) 1933

Katscher (Kietrz) 1933

Schweidnitz (Świdnica) 1933

Breslau (Wrocław) 1933

Dworzec we Wrocławiu

Gross Neudorf (Koscierzyce) 1933

Trebnitz (Trzebnica) 1933

Landsberg an der Warthe (Gorzów Wielkopolski) 1933

Stargard 1933

Falkenburg (Złocieniec) 1933

Swinemünde (Świnoujście) 1933

Kolberg (Kołobrzeg) 1933

Allenstein (Olsztyn) 1933

Elbing (Elbląg) 1933

Willenberg (Garbina) 1933

Liegnitz (Legnica) 1934

Kreuzburg (Kluczbork) 1934

Mittelwalde (Międzylesie) 1935

Schreiberhau (Szklarska Poręba) 1935

Osterode (Ostróda) 1935

Küstrin (Kostrzyn) 1936

Danzig (Gdansk) 1939