czwartek, 31 października 2024

Stacja Radegast w Łodzi (1)


Stacja Radegast w Łodzi jest zabytkowym budynkiem kolejowym z 1941 r. W czasie II wojny światowej była ona związana z gettem, utworzonym przez Niemców w 1940 r. w Łodzi (Litzmannstadt). Początkowo obiekt pełnił funkcję punktu przeładunkowego żywności i surowców, przeznaczonych dla ludności i zakładów pracy getta. Od stycznia 1942 r. stacja stała się miejscem, z którego wywożono ludność żydowską do obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz-Birkenau. Pomnik powstał w 2004 r. i upamiętnia Zagładę blisko 200 tys. Żydów skoncentrowanych w najdłużej funkcjonującym, a zarazem drugim, co do wielkości getcie utworzonym przez Niemców na ziemiach polskich. 

Założenie pomnikowe składa się z jedynego zachowanego zabytkowego budynku magazynowego stacji Radegast powstałego w 1941 r., Tunelu Deportowanych (we wnętrzu którego prezentowane są listy transportowe ofiar Zagłady), zwieńczonego Kolumną Pamięci, w której znajduje się symboliczny Hol Miast. 

Elementem pomnika są również macewy z nazwami obozów koncentracyjnych i zagłady do których deportowano Żydów z getta łódzkiego. Obok stacji stoi pochodząca z 1944 r. lokomotywa wraz z wagonami.

Radegast Station is a historic railway building from 1941. During World War II, it was associated with the ghetto established by the Germans in 1940 in Łódź (Litzmannstadt). Initially, the facility served as a transshipment point for food and raw materials intended for the population and workplaces of the ghetto. From January 1942, the station became a place from which the Jewish population was deported to the Kulmhof extermination camps in Chełmno nad Nerem and Auschwitz-Birkenau. The monument was created in 2004 and commemorates the Holocaust of almost 200,000 Jews concentrated in the longest-functioning and second largest ghetto established by the Germans on Polish soil. The monumental complex consists of the only preserved historic warehouse building of the Radegast station built in 1941, the Tunnel of the Deported (inside which the transport lists of Holocaust victims are presented), topped with the Column of Remembrance, which contains the symbolic Hall of Cities. The monument also includes tombstones with the names of the concentration and extermination camps to which Jews were deported from the Łódź ghetto. A locomotive from 1944 with wagons stands next to the station.

Der Bahnhof Radegast ist ein historisches Eisenbahngebäude aus dem Jahr 1941. Während des Zweiten Weltkriegs war er mit einem 1940 von den Deutschen in Łódź (Litzmannstadt) eingerichteten Ghetto verbunden. Ursprünglich diente die Anlage als Umladestelle für Lebensmittel und Rohstoffe, die für die Bevölkerung und Arbeitsplätze des Ghettos bestimmt waren. Ab Januar 1942 wurde der Bahnhof zum Ort, von dem aus die jüdische Bevölkerung in die Vernichtungslager Kulmhof in Chełmno nad Nerem und Auschwitz-Birkenau transportiert wurde. Das Denkmal wurde 2004 errichtet und erinnert an den Holocaust an fast 200.000 Menschen. Die Juden konzentrierten sich im ältesten und gleichzeitig zweitgrößten von den Deutschen in Polen errichteten Ghetto. Das Denkmal besteht aus dem einzigen erhaltenen historischen Lagergebäude des Bahnhofs Radegast aus dem Jahr 1941, dem Tunnel der Deportierten (in dem Transportlisten von Holocaust-Opfern präsentiert werden) und der Gedenksäule, in der sich die symbolische Halle der Städte befindet gelegen. Ein weiteres Element des Denkmals sind Grabsteine ​​mit den Namen von Konzentrations- und Vernichtungslagern, in die Juden aus dem Ghetto Łódź deportiert wurden. Neben dem Bahnhof steht eine Lokomotive aus dem Jahr 1944 mit Waggons.

środa, 30 października 2024

Pomnik Franciszka II Rakoczego w Budapeszcie


W Budapeszcie, niedaleko Parlamentu węgierskiego, znajduje się okazały konny pomnik Franciszka II Rakoczego (1676 - 1735). Był to największy węgierski magnat początku XVIII w., książę Siedmiogrodu, w latach 1703–1711 przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. powstanie Rakoczego). Uważany jest za jednego z węgierskich bohaterów narodowych. 

Jego konny posąg ze słynnym mottem Cum Deo Pro Patria et Libertate („Z Bogiem dla Ojczyzny i Wolności”) napisanym na czerwonej marmurowej podstawie został wzniesiony przed budynkiem węgierskiego parlamentu na placu Lajosa Kossutha w 1937 roku, jako dzieło Jánosa Pásztora. W latach 50 - tych pierwsze dwa słowa  Cum Deo (tj. „Z Bogiem”), zostały usunięte z przyczyn ideologicznych, w 1989 roku zostały przywrócone.



wtorek, 29 października 2024

Pomnik Kossutha w Budapeszcie


Po śmierci Lajosa Kossutha, węgierskiego bohatera narodowego, przywódcy rewolucji węgierskiej 1848-49, natychmiast rozpoczęto starania na rzecz wzniesienia pomnika w Budapeszcie. Zwycięzcą konkursu w 1906 r. został János Horvay. Powstanie pomnika opóźniła także I wojna światowa: marmurowy cokół z Ruszkicy stał się rumuńskim łupem wojennym.

Ostatecznie prace zainaugurowano 6 listopada 1927 roku. Główną postacią posągu jest Lajos Kossuth. Pozostałe posągi przedstawiają członków pierwszego rządu węgierskiego powołanego w 1848 roku. 

Następna grupa posągów po drugiej stronie wysokiego kamiennego muru, który stanowi tło dla posągów, przedstawia zwykłych ludzi wojny o niepodległość: żołnierza żegnającego się z rodziną, chłopca grającego na bębnie, starca niosącego flagę z dorosłym synem, a także żołnierza gotowego do walki i rannego żołnierza. 

W okresie komunistycznym po II wojnie światowej postać Kossutha nie została uznana za wystarczająco rewolucyjną, dlatego w 1952 roku została usunięta. Postacie Kossutha i grupa posągów zostały ponownie wyrzeźbione z bardziej odpornej na warunki atmosferyczne skały na podstawie modelu wykonanego z oryginalnego pomnika, a pomnik odsłonięto 3 marca 2015 roku na placu nieopodal Parlamentu.

Ministerstwa obok parlamentu w Budapeszcie


Pałac Sprawiedliwości (po węgiersku Igazságügyi Palota) to zabytkowy budynek przy Kossuth Lajos tér w V dzielnicy Budapesztu naprzeciw Parlamentu. Został zbudowany w stylu eklektycznym w latach 1893-1896 według planów Alajosa Hauszmanna i pierwotnie mieścił Królewską Kurię Węgierską (Sąd Najwyższy Węgier 1723–1949). Od 1957 do 1973 roku pomieszczenia służyły jako sale wystawowe Węgierskiej Galerii Narodowej. Od 1973 do 2017 roku w budynku mieściło się Muzeum Etnograficzne. Po remoncie Kuria ponownie wprowadzi się do budynku. 

Główna fasada Pałacu Sprawiedliwości przypomina fasadę Reichstagu w Berlinie. Tympanon nad portalem głównym jest dziełem György Zala. Pośrodku przedstawia rozprawę sądową, po lewej alegorię ustawodawstwa, po prawej orzecznictwo. Nad nim znajduje się kwadryga z brązu (ze względu na brak miejsca wykonana tylko z trzech koni) autorstwa rzeźbiarza Károly Senyei, sterowana przez boginię trzymającą w rękach pochodnię i gałązkę palmową.

Obok znajduje się ministerstwo rolnictwa w eklektycznym budynku, wzniesionym w latach 1885-1887, który zaprojektował Gyula Bukovics.





poniedziałek, 28 października 2024

Adolf H. - honorowy obywatel Wrocławia, Bytomia, Gdańska...

Adolf Hitler został honorowym obywatelem wielu miast i gmin niemieckich, w tym miast, które po przegranej przez Niemcy wojnę stały się miastami polskimi. Najwięcej honorowych obywatelstw przywódca III Rzeczy otrzymał w 1933 roku. Poniżej przedstawiam listę tych miast, zachowując nazwy niemieckie (bowiem Hitler został honorowym obywatelem ówczesnych niemieckich miast) i rok nadania obywatelstwa.

Beuthen (Bytom) 1933

Oppeln (Opole) 1933

Katscher (Kietrz) 1933

Schweidnitz (Świdnica) 1933

Breslau (Wrocław) 1933

Dworzec we Wrocławiu

Gross Neudorf (Koscierzyce) 1933

Trebnitz (Trzebnica) 1933

Landsberg an der Warthe (Gorzów Wielkopolski) 1933

Stargard 1933

Falkenburg (Złocieniec) 1933

Swinemünde (Świnoujście) 1933

Kolberg (Kołobrzeg) 1933

Allenstein (Olsztyn) 1933

Elbing (Elbląg) 1933

Willenberg (Garbina) 1933

Liegnitz (Legnica) 1934

Kreuzburg (Kluczbork) 1934

Mittelwalde (Międzylesie) 1935

Schreiberhau (Szklarska Poręba) 1935

Osterode (Ostróda) 1935

Küstrin (Kostrzyn) 1936

Danzig (Gdansk) 1939



sobota, 26 października 2024

Klatki schodowe i korytarze w parlamencie węgierskim


W parlamencie węgierskim w Budapeszcie znajduje się 28 klatek schodowych. 

Jedną z nich po ozdobnych, pozłacanych schodach wspinamy się na najbardziej spektakularne piętro budynku, piętro główne. 

Otoczony posągami, witrażami i bogatymi, dekoracyjnymi freskami, korytarz oferuje piękny widok na niedawno odnowiony plac Kossutha, główny plac Węgier.








piątek, 25 października 2024

Sala Bela Ney w parlamencie węgierskim


Budynek Parlamentu jest od ponad stu lat siedzibą węgierskiego Zgromadzenia Narodowego, organu ustawodawczego kraju. Ta kolosalna budowla, będąca świadkiem nie tylko szczęśliwych i podnoszących na duchu chwil, ale także stulecia burzliwych i tragicznych wydarzeń, prezentuje się zwiedzającym w pełnej okazałości.

Ciekawostkami wystawy w sali Bela Ney są czerwona gwiazda, która była umieszczona w kopule Izby Parlamentu w okresie socjalistycznym, miedziana figura rycerza, która służyła również jako piorunochron budynku oraz model budynku Parlamentu w skali 1:100.

Doświadczenie wystawy jest dopełnione przez nowoczesną technologię: zwiedzający mogą zajrzeć za kulisy na dziesięciu różnych ekranach i odkryć interesujące szczegóły, od wprowadzenia do przestrzeni nieobjętych wycieczką z przewodnikiem i instalacji technicznych ukrytych przed wzrokiem po wirtualną prezentację budowy budynku. 

Obok ekranów znajdują się gipsowe modele, które zostały wykonane na konkurs, aby kamienne posągi węgierskich królów mogły zostać umieszczone na fasadzie budynku.






czwartek, 24 października 2024

Wnętrze parlamentu węgierskiego w Budapeszcie

Wnętrze budynku parlamentu węgierskiego w Budapeszcie utrzymane jest także w stylu neoklasycystycznym. 

Jest ozdobiony freskami i malowidłami ściennymi przedstawiającymi historię Węgier. Bogate złote dekoracje można znaleźć w całym parlamencie. 

W przedpokoju sali konferencyjnej ułożono największy tkany dywan w Europie o wymiarach 7 na 21 metrów.

Budynek parlamentu składa się z trzech części. Pośrodku znajduje się imponująca sala kopułowa, w której przechowywana jest korona św. Stefana z węgierskimi insygniami cesarskimi. 

Kopułowa sala w środkowej części, z kopułą o wysokości 96 metrów ozdobioną motywami neogotyckimi, służy obecnie przede wszystkim celom reprezentacyjnym. 

Od 1 stycznia 2000 roku przechowywana jest tu także Korona św. Stefana i węgierskie klejnoty koronne, których pilnuje Gwardia Koronna w tradycyjnych mundurach. 

Na północ i południe od niego znajdują się sale konferencyjne i pomieszczenia reprezentacyjne oraz prawie 700 innych pomieszczeń. Dotyczy to również urzędów Prezydenta Republiki, Premiera i Zgromadzenia Narodowego. Ponieważ w momencie budowy Węgry miały dwuizbowy parlament, istnieją dwie w dużej mierze identyczne sale posiedzeń. Podczas gdy dzisiejszy jednoizbowy parlament zbiera się w sali południowej, północna sala dawnej izby wyższej jest wykorzystywana do zwiedzania lub można ją wynająć.

Na ścianach w obydwu salach umieszczono sześć herbów dynastii panujących na Węgrzech: Arpadów, Andegawenów, Korwinów, Jagiellonów, Zápolyów i Domu Habsbursko-Lotaryńskiego. Herbem Jagiellonów jest biały orzeł. Po prawej i lewej stronie herbów umieszczono obrazy związane z historią Węgier.

Ponieważ lato w Budapeszcie może być gorące, architekt parlamentu wymyślił specjalny rodzaj klimatyzacji. Przed budynkiem umieszczono dwie fontanny, pod którymi wykonano ukryte otwory. Otwory te służyły do dopływu i cyrkulacji powietrza. W tym celu od fontann do parlamentu biegły tunele, które dostarczały do sal posiedzeń chłodzone wodą świeże powietrze. Jednak część tuneli została później zamurowana. Pozostałe otwarte kanały powietrzne są nadal używane, więc w gorące letnie dni układane są tutaj duże ilości lodu, aby ochłodzić sale parlamentu.