niedziela, 9 listopada 2025

Srebrna kaplica najsłynniejszego spowiednika


Kaplica św. Jana Nepomucena w praskiej katedrze św. Wita słynie z barokowego, srebrnego nagrobka świętego. Dzieło to, powstałe w latach 1733–1736, jest efektem kanonizacji Jana Nepomucena, która miała miejsce w 1729 roku. Nagrobek, ważący około 1,5 tony, został wykonany według projektu austriackiego architekta Josefa Emanuela Fischera von Erlacha.

Samo wykonanie rzeźbiarskie nagrobka powierzono wiedeńskiemu rzeźbiarzowi Antoniemu Corradiniemu. Srebrną dekorację stworzył natomiast praski złotnik Jan Josef Würth. Postać leżącego na trumnie świętego otaczają anioły, a u jego stóp znajdują się putta. Baldachim nad nagrobkiem podtrzymują putta, które unoszą się na srebrnych chmurach, podkreślając dynamikę kompozycji. Całość jest wyrazem barokowej pietyzmu i majestatu, oddając hołd męczennikowi.

Jan Nepomucen, który był kanonikiem katedry św. Wita, został zrzucony z Mostu Karola na rozkaz króla Wacława IV. Przyczyną miało być dochowanie przez niego tajemnicy spowiedzi królowej. Kult Nepomucena stał się silny w Czechach, a jego nagrobek w katedrze stanowi główny punkt kultu. W przeszłości w nagrobku znajdowała się relikwia, uważana za język świętego, co podkreślało jego rolę jako strażnika tajemnicy. Ostatecznie jednak okazało się, że była to tkanka mózgowa, a nie język.

Złota Brama w Pradze


Złota Brama (Zlatá brána) w Pradze jest uroczystym wejściem do katedry św. Wita od strony południowej, nad którym znajduje się bezcenna mozaika. Została zamówiona przez Karola IV i ukończona w latach 1370–1371, prawdopodobnie z udziałem włoskich artystów. 

Centralnym i najbardziej imponującym elementem jest mozaika przedstawiająca Sąd Ostateczny, wykonana z około miliona kawałków kolorowego szkła i złotego tła. Na mozaice ukazany jest Jezus w majestacie, który sądzi zmarłych, z świętymi po swojej prawej stronie i potępionymi po lewej. U jego stóp klęczą czescy święci patronowie, a także sam cesarz Karol IV z żoną, Elżbietą Pomorską. 

Brama jest zwieńczona bogato zdobionym tympanonem, podkreślającym jej gotycki charakter i ceremonialne znaczenie. W średniowieczu to właśnie przez nią odbywały się procesje koronacyjne królów czeskich, co czyni ją jednym z najważniejszych symboli państwowości. Złota Brama stanowi doskonały przykład monumentalnej sztuki średniowiecznej, która miała za zadanie wywierać wrażenie na wiernych i podkreślać władzę monarchy. Dodatkowo, w oknach nad bramą przechowywane są insygnia koronacyjne, w tym Korona św. Wacława, co jeszcze bardziej podnosi rangę tego miejsca.




sobota, 8 listopada 2025

Architektura katedry św. Wita w Pradze


Katedra św. Wita w Pradze, będąca częścią kompleksu zamkowego na Hradczanach, stanowi jeden z najwspanialszych przykładów architektury gotyckiej w Europie. Jej budowa rozpoczęła się w 1344 roku, ale proces ten trwał aż do XX wieku, co zaowocowało połączeniem różnych stylów architektonicznych. Na fasadzie świątyni widać wyraźne wpływy neogotyckie, będące efektem prac prowadzonych w XIX i XX wieku, co harmonijnie uzupełnia oryginalne średniowieczne struktury. 

Wnętrze katedry zachwyca ogromnymi, wielobarwnymi witrażami, w tym słynnymi dziełami secesyjnego artysty Alfonsa Muchy. 

Do najbardziej znanych elementów wnętrza należy bogato zdobiona Kaplica św. Wacława, której ściany są inkrustowane półszlachetnymi kamieniami i XIV-wiecznymi freskami. 


Imponujące sklepienia krzyżowo-żebrowe, charakterystyczne dla gotyku, nadają katedrze lekkości i strzelistości. 

Zewnętrzną część budowli zdobią przypory, które podkreślają jej potężną skalę i inżynierski geniusz średniowiecznych budowniczych. 

Od strony południowej znajduje się Złota Brama z piękną mozaiką Sądu Ostatecznego, będąca głównym wejściem dla koronacji. 

Monumentalna Wieża Południowa, wysoka na prawie 100 metrów, oferuje panoramiczny widok na całą Pragę i mieści największy czeski dzwon, Zygmunt. 

Architektoniczne dziedzictwo katedry łączy w sobie również akcenty renesansowe i barokowe, widoczne w niektórych kaplicach i wyposażeniu, dodając budowli historycznej głębi. Złożona historia budowy katedry sprawia, że jest ona unikalną lekcją w historii architektury. To imponujące dzieło jest nie tylko miejscem kultu, ale także mauzoleum czeskich władców, świadczącym o bogactwie i potędze Królestwa Czech.


piątek, 7 listopada 2025

Alfons Mucha w pałacu Savarin w Pradze


Pałac Savarin, znany również jako Pałac Sylva-Taroucca, to barokowa budowla położona przy ulicy Na Příkopě w Pradze. Został on zaprojektowany przez wybitnego architekta Kiliana Ignaza Dientzenhofera w XVIII wieku. Pałac wyróżnia się elegancką fasadą, której ozdobą są bogato zdobione rzeźby dłuta Ignaza Franza Platzera.

Pierwotnie budowla została wzniesiona dla arystokratycznej rodziny Piccolomini, mającej włoskie korzenie. W ostatnich latach pałac przeszedł gruntowną renowację, która zakończyła się we wrześniu 2024 roku. Po niej, od lutego 2025 roku, w jego historycznych wnętrzach mieści się nowe Muzeum Alfonsa Muchy. W muzeum tym prezentowane są arcydzieła słynnego czeskiego secesjonisty, w tym prace nigdy wcześniej niewystawiane.

Otwarte muzeum, zatwierdzone przez Fundację Muchy, stanowi znaczącą atrakcję kulturalną w Pradze. Luksusowe wnętrza pałacu stanowią idealne tło dla twórczości Alfonsa Muchy, łącząc barokowy majestat z secesyjnym kunsztem. Pałac Savarin to dziś nie tylko zabytek, ale także prężnie działające centrum kulturalne, przyciągające miłośników sztuki i historii. Jego renowacja przywróciła mu dawny blask i uczyniła go jednym z najważniejszych punktów na kulturalnej mapie Pragi.








czwartek, 6 listopada 2025

Stary Ratusz w Pradze


Stary Ratusz w Pradze, założony w 1338 roku, to kompleks historycznych budynków usytuowany na Rynku Staromiejskim. Słynie on na całym świecie z zabytkowego zegara astronomicznego, Orloja, zainstalowanego już w 1410 roku. Każdej pełnej godzinie zegar uruchamia spektakl mechanicznych figurek, w tym 12 apostołów, przyciągający tłumy turystów. W skład ratusza wchodzi gotycka wieża z wykuszową kaplicą, która stanowiła kiedyś najwyższą budowlę w mieście. Z wieży roztacza się wspaniały widok na Stare Miasto, a na jej szczyt można wjechać windą.

Wnętrza ratusza kryją również historyczne sale, w tym gotycką Salę Rady i romańskie podziemia. Na bruku przed ratuszem można zobaczyć 27 białych krzyży, upamiętniających egzekucję czeskich przywódców protestanckich w 1621 roku. W maju 1945 roku, podczas powstania praskiego, część budynku, w tym neogotyckie skrzydło, została zniszczona przez ostrzał artyleryjski. Odbudowano jedynie część ratusza, pozostawiając pustą przestrzeń, która do dziś przypomina o wojennych zniszczeniach.








Choć zegar i fasada ratusza zostały uszkodzone, mechanizm zegara został naprawiony po wojnie, a zniszczone rzeźby zastąpiono kopiami. Odwiedzający mogą zwiedzać historyczne wnętrza i podziwiać imponującą architekturę, co czyni Stary Ratusz jedną z najważniejszych atrakcji Pragi.

środa, 5 listopada 2025

Orloj - najstarszy zegar w Pradze i na świecie


Praski zegar astronomiczny, zwany Orlojem, to niezwykłe arcydzieło średniowiecznej techniki, umieszczone na południowej ścianie Ratusza Staromiejskiego. Powstał w 1410 roku, co czyni go najstarszym wciąż działającym zegarem astronomicznym na świecie. 

Składa się z trzech głównych części: tarczy astronomicznej, tarczy kalendarzowej i ruchomych figur. Co godzinę, w okienkach powyżej tarczy zegara, pojawiają się figurki Dwunastu Apostołów, a turyści tłumnie gromadzą się na placu, aby obserwować to widowisko. Spektaklowi towarzyszy również ruch innych postaci symbolizujących ludzkie wady, takich jak próżność, chciwość oraz śmierć. Figurka szkieletu, reprezentującego śmierć, dzwoniąc dzwonkiem, rozpoczyna spektakl. Poniżej zegara znajduje się kalendarz z medalionami, dodany później, przedstawiającymi znaki zodiaku i miesiące. 

Zegar przetrwał setki lat, pomimo wielu napraw i zniszczeń, zwłaszcza podczas II wojny światowej. Według legendy, jego twórca, Mistrz Hanuš, został oślepiony, aby nigdy więcej nie stworzył podobnego dzieła. Inny przesąd głosi, że miasto czeka nieszczęście, jeśli Orloj przestanie działać. 

wtorek, 4 listopada 2025

Sikający... na Czechy


Sikający, znana również jako Čůrající postavy, to prowokacyjna rzeźba-fontanna autorstwa czeskiego artysty Davida Černego, odsłonięta w Pradze w 2004 roku. Przedstawia ona dwóch mężczyzn z brązu, którzy oddają mocz do basenu w kształcie mapy Republiki Czeskiej. Ich mechaniczne biodra i penisy poruszają się, a strumienie wody piszą litery na powierzchni wody. Instalacja zlokalizowana jest na dziedzińcu Muzeum Franza Kafki, co dodaje jej ironicznego kontekstu. Rzeźba powstała w celu uczczenia wejścia Czech do Unii Europejskiej, jednak jej symbolika jest różnorodnie interpretowana. Według jednej z interpretacji, ma ona wyrażać dystans Czechów do własnej historii i polityki. Inni widzą w niej satyrę na polityków, którzy "olewają" sprawy narodu. Jak wiele dzieł Černego, rzeźba wywołuje skrajne emocje, od zachwytu po oburzenie, lecz z pewnością nie pozostawia nikogo obojętnym. Mimo kontrowersji, jest to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i odwiedzanych nowoczesnych zabytków Pragi.




niedziela, 2 listopada 2025

Cmentarz Małostrański w Pradze


Cmentarz Małostrański (czes. Malostranský hřbitov) to zabytkowy cmentarz w Pradze, położony w dzielnicy Praga 5 na granicy rejonów katastralnych Smíchov i Košíře. 

Nazwa cmentarza pochodzi od nazwy miasta (obecnie dzielnicy) Malá Strana, której służył w latach 1787–1884. Został założony w 1680 r., w czasie epidemii dżumy i przynależał do kościoła św. Wacława (zburzonego w XVIII w.). 

Na terenie cmentarza zbudowano kościół Świętej Trójcy (1831/37).

Na podstawie reformy Józefa II z 1787 r. cmentarz Małostrański słał się cmentarzem komunalnym dla miejscowości położonych na lewym brzegu Wełtawy (Hradczany, Malá Strana, a później Smíchov). W 1863 r. cmentarz rozbudowano, ale już w 1884 r., kiedy cmentarz otoczyła zabudowa mieszkalna, został zamknięty.

Jednym z najcenniejszych zabytków cmentarza Małostrańskiego jest nagrobek biskupa pasawskiego Leopolda von Thun und Hohenstein (1748-1826), autorstwa Václava Prachnera.

Pochowano tu wiele praskich osobistości XVIII, a zwłaszcza XIX wieku: Bradáč, Vincenc – kompozytor; Dientzenhofer, Kryštof i Kilián Ignác – architekci baroku; Dusík, Jan Ladislav – pianista i kompozytor; Duškovi, Josefína i František Xaver, gospodarze W. A. ​​Mozarta w Bertramce; Hellich, Josef Vojtěch – malarz; Malínský, Josef – rzeźbiarz i rzeźbiarz; Kohl, Ludvík – malarz; Kosárek, Adolf – malarz; Kuchař, Jan Křtitel – kompozytor; Mánes, Antonin – malarz; Morstadt, Vincenc – malarz i wedutyk praski; Pešina z Čechorodu, Václav Michal – pisarz i inicjator ukończenia katedry św. Wita; Pfleger Moravský, Gustav – pisarz; Platzer, Ignác František – rzeźbiarz późnobarokowy; Ringhoffer, František – przemysłowiec; Stich, Jan Václav (znany również jako Giovanni Punto) – kompozytor; Strobach, Jan Josef – muzyk i dyrygent; Thun-Hohenstein, Leopold – biskup i ostatni książę Pasawy, który przebudował pobliski majątek Cibulka na empirową rezydencję z parkiem; Tomášek, Václav Jan Křtitel – kompozytor; Vitásek, Jan Nepomuk Augustin – kompozytor, założyciel praskiej szkoły organowej.