Początki państwa polskiego - muzeum w Gnieźnie (II)

 

Początki państwa polskiego - muzeum w Gnieźnie (I)

"Początki państwa polskiego" to główna wystawa Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie i jak nazwa wskazuje poświęcona jest początkom państwowości polskiej. Można zobaczyć na niej zabytki (także ich repliki) związane z tym tematem, pochodzące z całej Polski. Chronologiczne wystawa obejmuje okres od początków X w. (czyli jeszcze przed Mieszkiem I) do wieku XIII.

„Die Ursprünge des polnischen Staates“ ist die Hauptausstellung des Museums der Ursprünge des polnischen Staates in Gniezno. Wie der Name schon sagt, ist sie den Anfängen der polnischen Staatlichkeit gewidmet. Sie zeigt Artefakte (einschließlich Repliken) zu diesem Thema aus ganz Polen. Die Ausstellung deckt chronologisch den Zeitraum vom frühen 10. Jahrhundert (vor Mieszko I.) bis zum 13. Jahrhundert ab.

 

Ratusz w Szydłowcu

Wieża ratusza miejskiego w Szydłowcu góruje nad całym miastem i widać ją z odległości kilku kilometrów. Przykrywa ją miedziany, kopulasty hełm zakończony iglicą z orłem. Budowa ratusza trwała od roku 1602 do 1629. Do projektowania i budowy ratusza zatrudniono budowniczego włoskiego pochodzenia, Kacpra Fodygę z bratem Albrechtem. Szydłowiecki ratusz zaliczany jest dzisiaj do najpiękniejszych mieszczańskich budowli w Polsce.

Fronton ratusza jest skierowany na wschód. Po wschodniej stronie umieszczona jest także wieża – u dołu kwadratowa, a u góry ośmioboczna. Ozdobą ratusza jest renesansowa attyka, zakończona powtarzającymi się arkadowymi blendami i pilastrami. Budynek posiada w każdym rogu wieżyczkę, zwieńczoną miedzianym hełmem. 

W ratuszu miał swoją siedzibę wójt, umieszczone tam również było archiwum miejskie. Na piętrze znajdowała się izba sądowa. 

W ratuszu mieszkał też artysta malarz, przedstawiciel szkoły monachijskiej - Władysław Aleksander Malecki. Zamieszkał w wieży ratuszowej, gdzie urządził sobie studio malarskie, w której też zmarł. Pozostawił po sobie w ratuszu co najmniej 600 obrazów. Dzień po zakończeniu niemieckiej okupacji w 1945 roku ratusz zbombardowało, nie wiadomo jaka była tego przyczyna. W latach 50- tych ratusz dość troskliwie odbudowano.

Zamek w Szydłowcu (II)

 

Zamek w Szydłowcu (I)

Już w XIII wieku istniał w Szydłowcu rycerski gród obronny, broniący przeprawy przez rozlewiska rzeki Korzeniówki. Zbudowano go na sztucznej wyspie, umocnionej drewniano-ziemnymi konstrukcjami. Drewniane ściany grodu zastąpiono prawdopodobnie jeszcze w XIII lub XIV w. murami z kamienia ułożonymi na pionowo wbitych palach. Fundatorem zbudowania niewielkiego murowanego dworu był najprawdopodobniej Jakub Szydłowiecki.

W latach 1470 – 1480 Stanisław Szydłowiecki, kasztelan radomski i żarnowski, wybudował murowany zamek złożony z dworu mieszkalnego, wieży bramnej i muru obronnego. Dojazd do zamku zapewniał most zwodzony. Czterokondygnacyjną część mieszkalną zbudowano z kamienia, na piętra i do wieży wiodły z dziedzińca zewnętrzne drewniane schody. Po jego śmierci, w latach 1514 – 1517, dalszą rozbudowę zamku przeprowadził jeden z jego synów, Mikołaj. Wybudował dwupiętrowe skrzydło wschodnie i dostosował do niego istniejący już budynek starego dworu. W reprezentacyjnej części wschodniego skrzydła urządzono loggię widokową. W ciągu około dziesięciu lat powstała wspaniała, renesansowa rezydencja magnacka. 

Dzisiejszą postać zamku zawdzięczamy Radziwiłłom, którzy zostali właścicielami Szydłowca w roku 1548. Radziwiłłowie bardzo dbali o swoje szydłowieckie dobra. Były one oczkiem w głowie Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki“, który dokonał gruntownej modernizacji zamku. Prace kontynuował po jego śmierci syn, Albrycht Władysław, wymieniony w inskrypcji umieszczonej w pięknym portalu z radziwiłłowskimi herbami, umieszczonym w 1629 roku nad wewnętrznym, parterowym wejściem do wschodniego skrzydła.

Zamek upiększali także następni właściciele. Anna Sapieżyna, która w 1802 roku, po śmierci ostatniego spadkobiercy, Macieja Radziwiłła, kupiła zamek na licytacji od rządu austriackiego, urządzała pokoje zamkowe w modnym wówczas stylu empire. W 1802 roku Anna Sapieżyna, namawiana przez ministra skarbu księcia Druckiego-Lubeckiego, odsprzedała szydłowieckie dobra skarbowi Królestwa Polskiego.

Po powstaniu listopadowym po którym Królestwo Polskie nie tylko straciło własną autonomię, lecz formalnie przestało istnieć, jednak zamek nadal wchodził w skład dóbr rządowych. Tak zaczął sie jego powolny upadek. Począwszy od lat 30-tych XIX wieku zamek powoli niszczał. Był użytkowany jako siedziba dzierżawcy dóbr rządowych i skład zbożowy, po powstaniu styczniowym przeszedł pod zarząd Moryca Engemana, który urządził w nim skład piwa. 

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, szydłowiecki zamek został uznany za zabytek. Niszczejące pomieszczenia zaczęto częściowo remontować. W czasie II wojny zamek zamieszkiwali uchodźcy wysiedleni przez Niemców z terenów Polski zajętych przez III Rzeszę, a także Żydzi, gdyż Szydłowiec okupanci zamienili w otwarte getto.

Po wojnie przeprowadzono gruntowne prace remontowe całego obiektu, zakończone w 1963 roku. W 1975 roku otwarto unikalne w skali europejskiej Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.

Belle Epoque (II) - muzeum wojska w Pradze Żiżkov