Stacja Radegast (7)

Historia Stacji Radegast sięga 1925 r., kiedy poprzez zakup terenu folwarku Marysin II od rodziny Heinzlów, możliwa stała się realizacja połączenia kolejowego pomiędzy Widzewem a Zgierzem. W 1926 r. wybudowano dwa wiadukty i położono tory. Pełniła ona w tym czasie funkcję mijanki towarowej. Stacja miała dobre położenie – na granicy miasta, w pobliżu projektowanej wówczas drogi do Warszawy. Wpłynęło to na wykorzystanie jej przez Niemców w czasie II wojny światowej.

W czerwcu 1940 r. teren wraz z zabudowaniami ogrodzono drutami kolczastymi, a 1 lipca 1940 r. przyłączono do getta. Budynek stacyjny ukończono w kwietniu 1941 r.

W okresie okupacji niemieckiej stacja nosiła nazwę – Stacja Przeładunkowa Getta na Radogoszczu (Verladebahnhof Getto-Radegast). Była punktem przeładunkowym żywności, opału, surowców dla ludności i zakładów pracy getta oraz wyrobów wyprodukowanych przez Żydów. Stała się również Umschlagplatzem dla ludzi wywożonych do obozów zagłady.   

W październiku i listopadzie 1941 r. z rozkazu Heinricha Himmlera deportowano do Łodzi prawie 20 000 Żydów z terenów Austrii, Czech, Luksemburga i Niemiec. W większości były to osoby starsze, wykształcone i dobrze niegdyś sytuowane.

W okresie od grudnia 1941 r. do sierpnia 1942 r. w getcie umieszczono także 17 826 Żydów ze zlikwidowanych gett prowincjonalnych Kraju Warty: m.in. z Włocławka, Brzezin, Zduńskiej Woli, Łasku, Strykowa, Pabianic, Wielunia, Sieradza i innych. W tej akcji brał udział osobiście Hans Biebow – szef Zarządu Getta. Ludność najczęściej dzielono na dwie kategorie: A i B. Pierwszą z nich stanowili ludzie nadający się do pracy w łódzkim getcie, o pożądanych zawodach (transport określany jako przyjazd rzemieślników). Ich niepracujące żony, dzieci i rodzice, będący w podeszłym wieku lub stanowiący „element nieprodukcyjny” – po otrzymaniu kategorii B były przewożone i mordowane w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof am Ner).

W listopadzie 1941 r. przywieziono do Łodzi również 5 007 Cyganów z pogranicza austriacko-węgierskiego – Burgenlandu. Na terenie getta utworzono specjalny, odizolowany obóz dla nich. Istniał on do 12 stycznia 1942 r., kiedy to jego mieszkańców wywieziono i zamordowano w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.

Łącznie przez Litzmannstadt Getto przeszło ponad 200 tys. osób.

Ludobójstwo na masową skalę rozpoczęło się po podjęciu decyzji o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”. Stacja Radegast przekształciła się w Umschlagplatz w styczniu 1942 r.. Miesiąc wcześniej, dokładnie 8 grudnia 1941 r. rozpoczął swoją działalność obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem, gdzie w pierwszej kolejności wymordowano ludność żydowską z pobliskiego Koła.

Następnie przyszła kolej na Łódź, która już wówczas nosiła nazwę Litzmannstadt. Pierwszy transport wyjechał 16 stycznia 1942r. – poprzedzony likwidacją obozu cygańskiego (5-12 stycznia 1942 r.). Akcja wywożenia trwała z przerwami do 15 maja 1942 r. – w jej wyniku zagazowano w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem 57 064 Żydów. W pierwszej kolejności wywożono osoby bezrobotne i będące na zasiłkach, z wyrokami karnymi, jak również ochotników, następnie Żydów zachodnioeuropejskich.

Kolejna akcja (poprzedzona likwidacją szpitali i sierocińców) miała miejsce w dniach 5-12 września 1942 r., nazwana przez ludność getta „szperą”, gdyż deportacjom towarzyszył wydany przez Niemców zakaz opuszczania domów („Allgemeine Gehsperre”). W jej wyniku wywieziono na śmierć 15 681 dzieci w wieku do lat 10 oraz starców powyżej 65 roku życia – potraktowanych jako „zbędny, niepracujący element”. W ten sposób zakończono proces przekształcenia getta w obóz pracy.

Ze Stacji Radegast odjeżdżało również wiele małych transportów do obozów pracy. Łódzcy Żydzi byli kierowani m.in. do budowy autostrady łączącej Poznań z Berlinem. 

Decyzja o likwidacji getta zapadła prawdopodobnie już w maju 1944 r. W czerwcu wznowiono deportacje do ponownie uruchomionego obozu w Chełmnie nad Nerem. Od 23 czerwca do 14 lipca 1944 r. wywieziono w dziesięciu transportach 7 196 osób. Później transporty zostały na miesiąc wstrzymane. Ponownie rozpoczęto akcję deportacji w sierpniu 1944 r. – po wybuchu powstania warszawskiego – tym razem do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Ostatni transport ze Stacji Radegast odszedł 29 sierpnia 1944 r.

Litzmannstadt Getto, liczące jeszcze w lipcu 1944 r. 72 000 osób przestało istnieć. Pozostało w nim 840-osobowe komando do oczyszczania getta (Aufräumungskommando) oraz 20-30 osób ukrywających się. 

Die Geschichte des Bahnhofs Radegast reicht bis ins Jahr 1925 zurück, als der Kauf des Hofgeländes Marysin II von der Familie Heinzl den Bau einer Eisenbahnverbindung zwischen Widzew und Zgierz ermöglichte. Im Jahr 1926 wurden zwei Viadukte gebaut und Gleise verlegt. Damals diente es als Güterumschlagstelle. Der Bahnhof hatte eine gute Lage – am Rande der Stadt, in der Nähe der damals geplanten Straße nach Warschau. Dies beeinflusste seinen Einsatz durch die Deutschen im Zweiten Weltkrieg. Im Juni 1940 wurden das Gelände und die Gebäude mit Stacheldraht umzäunt und am 1. Juli 1940 dem Ghetto eingegliedert. Das Bahnhofsgebäude wurde im April 1941 fertiggestellt. Während der deutschen Besatzung hieß der Bahnhof „Verladebahnhof Getto-Radegast“. Es war ein Umschlagplatz für Lebensmittel, Treibstoff, Rohstoffe für die Bevölkerung und Arbeitsplätze des Ghettos sowie von Juden hergestellte Produkte. Es wurde auch zum Umschlagplatz für Menschen, die in Vernichtungslager deportiert wurden. Im Oktober und November 1941 wurden auf Befehl von Heinrich Himmler fast 20.000 Juden aus Österreich, Tschechien, Luxemburg und Deutschland nach Łódź deportiert. Die meisten von ihnen waren ältere, gebildete und einst wohlhabende Menschen. Im Zeitraum von Dezember 1941 bis August 1942 wurden außerdem 17.826 Juden aus den aufgelösten Provinzghettos des Warthegaus im Ghetto untergebracht: unter anderem: aus Włocławek, Brzeziny, Zduńska Wola, Łask, Stryków, Pabianice, Wieluń, Sieradz und anderen. Hans Biebow, Leiter der Ghettoverwaltung, beteiligte sich persönlich an dieser Aktion. Die Bevölkerung wurde am häufigsten in zwei Kategorien eingeteilt: A und B. Die erste davon waren Menschen, die für die Arbeit im Ghetto Łódź geeignet waren und wünschenswerte Berufe ausübten (Transport wird als Ankunft von Handwerkern bezeichnet). Ihre nicht berufstätigen Ehefrauen, Kinder und Eltern, die älter waren oder ein „unproduktives Element“ darstellten, wurden nach Erhalt der Kategorie B transportiert und im Vernichtungslager in Chełmno nad Nerem (Kulmhof am Ner) ermordet. Im November 1941 wurden auch 5.007 Zigeuner aus der österreichisch-ungarischen Grenze – dem Burgenland – nach Łódź gebracht. Für sie wurde im Ghetto ein spezielles, isoliertes Lager eingerichtet. Es existierte bis zum 12. Januar 1942, als seine Bewohner im Vernichtungslager Chełmno nad Nerem deportiert und ermordet wurden. Insgesamt passierten über 200.000 Menschen das Ghetto Litzmannstadt Menschen. Nach der Entscheidung über die „Endlösung der Judenfrage“ begann ein Massenmord. Der Bahnhof Radegast wurde im Januar 1942 zum Umschlagplatz umgewandelt. Einen Monat zuvor, genau am 8. Dezember 1941, nahm das Vernichtungslager in Chełmno nad Nerem seinen Betrieb auf, in dem erstmals die jüdische Bevölkerung aus dem nahegelegenen Koło ermordet wurde. Dann war Łódź an der Reihe, das bereits Litzmannstadt hieß. Der erste Transport fuhr am 16. Januar 1942 ab. – Vorausgegangen war die Auflösung des Zigeunerlagers (5.-12. Januar 1942). Die Deportationsaktion dauerte mit Unterbrechungen bis zum 15. Mai 1942 – in der Folge wurden 57.064 Juden im Vernichtungslager Chełmno nad Nerem vergast. Zuerst wurden Arbeitslose, Sozialhilfeempfänger, Strafverurteilte und Freiwillige transportiert, dann westeuropäische Juden. Die nächste Aktion (der die Auflösung von Krankenhäusern und Waisenhäusern vorausging) fand vom 5. bis 12. September 1942 statt und wurde von der Ghettobevölkerung „Schpera“ genannt, da die Deportationen mit einem von den Deutschen erlassenen Verlassensverbot („Allgemeine“) einhergingen Gehsperre"). Infolgedessen wurden 15.681 Kinder unter 10 Jahren und ältere Menschen über 65 Jahre, die als „unnötige, nicht erwerbstätige Elemente“ behandelt wurden, in den Tod deportiert. Damit war der Prozess der Umwandlung des Ghettos in ein Arbeitslager abgeschlossen. Vom Bahnhof Radegast fuhren auch viele Kleintransporte in Arbeitslager ab. Die Juden von Łódź wurden unter anderem angewiesen, für den Bau einer Autobahn zwischen Posen und Berlin. Der Beschluss zur Auflösung des Ghettos fiel vermutlich bereits im Mai 1944. Im Juni wurden die Deportationen in das wiedereröffnete Lager in Chełmno nad Nerem wieder aufgenommen. Vom 23. Juni bis 14. Juli 1944 wurden in zehn Transporten 7.196 Menschen transportiert. Später wurden die Transporte für einen Monat eingestellt. Die Deportationskampagne begann im August 1944 erneut – nach Ausbruch des Warschauer Aufstands – diesmal in das Konzentrationslager Auschwitz-Birkenau. Der letzte Transport vom Bahnhof Radegast fuhr am 29. August 1944 ab. Das Ghetto Litzmannstadt, das im Juli 1944 72.000 Menschen zählte, hörte auf zu existieren. Es verblieben ein 840 Mann starkes Aufräumungskommando zur Räumung des Ghettos und 20 bis 30 Personen untergetaucht.

The history of Radegast Station dates back to 1925, when the purchase of the Marysin II farm from the Heinzel family made it possible to build a railway connection between Widzew and Zgierz. In 1926, two viaducts were built and tracks were laid. At that time, it served as a goods passing loop. The station had a good location – on the city border, near the planned road to Warsaw. This influenced its use by the Germans during World War II. In June 1940, the area and buildings were fenced with barbed wire, and on July 1, 1940, it was incorporated into the ghetto. The station building was completed in April 1941. During the German occupation, the station was called the Ghetto Reloading Station in Radogoszcz (Verladebahnhof Getto-Radegast). It was a transshipment point for food, fuel, raw materials for the ghetto's population and factories, as well as products manufactured by Jews. It also became the Umschlagplatz for people being deported to extermination camps. In October and November 1941, on the orders of Heinrich Himmler, almost 20,000 Jews were deported to Łódź from Austria, the Czech Republic, Luxembourg, and Germany. Most of them were elderly, educated, and once well-off people. Between December 1941 and August 1942, 17,826 Jews from the liquidated provincial ghettos of the Warthegau were also placed in the ghetto: including Włocławek, Brzeziny, Zduńska Wola, Łask, Stryków, Pabianice, Wieluń, Sieradz, and others. Hans Biebow, the head of the Ghetto Board, personally participated in this action. The population was most often divided into two categories: A and B. The first category consisted of people who were suitable for work in the Łódź ghetto, with desirable professions (transport referred to as the arrival of craftsmen). Their unemployed wives, children and parents, who were elderly or constituted a "non-productive element" - after receiving category B, were transported and murdered in the extermination camp in Chełmno nad Nerem (Kulmhof am Ner). In November 1941, 5,007 Gypsies were also brought to Łódź from the Austrian-Hungarian border - Burgenland. A special, isolated camp for them was established in the ghetto. It existed until January 12, 1942, when its inhabitants were deported and murdered in the extermination camp in Chełmno nad Nerem. In total, over 200,000 people passed through the Litzmannstadt Ghetto. Mass genocide began after the decision was made to implement the "final solution of the Jewish question". Radegast Station was transformed into the Umschlagplatz in January 1942. A month earlier, on December 8, 1941, the extermination camp in Chełmno nad Nerem began its operations, where the first to be murdered were the Jewish population of nearby Koło. Then came Łódź, which was already called Litzmannstadt at that time. The first transport left on January 16, 1942 – preceded by the liquidation of the Gypsy camp (January 5-12, 1942). The deportation operation lasted, with breaks, until May 15, 1942 – as a result of which 57,064 Jews were gassed in the extermination camp in Chełmno nad Nerem. The first to be deported were unemployed people, those on benefits, those with criminal convictions, as well as volunteers, then Western European Jews. The next action (preceded by the liquidation of hospitals and orphanages) took place on 5-12 September 1942, called by the ghetto population "szpera", because the deportations were accompanied by a ban issued by the Germans on leaving their homes ("Allgemeine Gehsperre"). As a result, 15,681 children under the age of 10 and elderly people over the age of 65 were deported to their deaths - treated as "redundant, non-working elements". This completed the process of transforming the ghetto into a labor camp. Many small transports to labor camps also departed from Radegast Station. Łódź Jews were directed, among others, to the construction of a motorway connecting Poznań with Berlin. The decision to liquidate the ghetto was probably made as early as May 1944. In June, deportations were resumed to the re-opened camp in Chełmno nad Nerem. From 23 June to 14 July 1944, 7,196 people were deported in ten transports. Later, the transports were suspended for a month. Deportations began again in August 1944 – after the outbreak of the Warsaw Uprising – this time to the Auschwitz-Birkenau concentration camp. The last transport from Radegast Station left on 29 August 1944. The Litzmannstadt Ghetto, which still had 72,000 people in July 1944, ceased to exist. There remained an 840-person commando for cleaning the ghetto (Aufräumungskommando) and 20-30 people in hiding.

Lokomotywa na Stacji Radegast (6)

Stacja Radegast w Łodzi stała się miejscem, z którego Niemcy wywozili ludność żydowską i romską do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. Za oryginalnym budynkiem stacji - od strony rampy - stoi na torach lokomotywa z czasów II wojny światowej. 

Eksponowana na stacji lokomotywa parowa została wyprodukowana w zakładach Maschinenbau-Aktien-Gesellschaft (BMAG), dawniej L. Schwartzkopff w Berlinie. Na stan Kolei Niemieckich została przyjęta 15 stycznia 1944 r. Jej pierwszym przydziałem była Reichbahndirektion Posen, czyli Dyrekcja Kolei Rzeszy w Poznaniu. Wojenne losy lokomotywy nie są dokładnie znane, a po wojnie eksploatowana przez PKP. Została sprowadzona ze skansenu w Karsznicach pod Zduńską Wolą. Za lokomotywą stoją trzy wagony towarowe, podobne do takich, jakimi wywożono ludzi na śmierć.

Radegast Station in Łódź became the place from which the Germans deported the Jewish and Roma population to concentration and extermination camps. Behind the original station building - from the side of the ramp - stands a locomotive from the times of World War II. The steam locomotive exhibited at the station was manufactured in the Maschinenbau-Aktien-Gesellschaft (BMAG) plant, formerly L. Schwartzkopff in Berlin. It was accepted into the German Railways on 15 January 1944. Its first assignment was the Reichbahndirektion Posen, or the Reich Railway Directorate in Poznań. The wartime fate of the locomotive is not exactly known, and after the war it was used by PKP. It was brought from the open-air museum in Karsznice near Zduńska Wola. Behind the locomotive stand three freight wagons, similar to those used to transport people to their deaths.

Der Bahnhof Radegast in Łódź wurde zum Ort, von dem aus die Deutschen Juden und Roma in Konzentrations- und Vernichtungslager deportierten. Hinter dem ursprünglichen Bahnhofsgebäude – von der Rampenseite aus gesehen – steht auf den Gleisen eine Lokomotive aus dem Zweiten Weltkrieg.

Die am Bahnhof ausgestellte Dampflokomotive wurde bei der Maschinenbau-Aktien-Gesellschaft (BMAG), ehemals L. Schwartzkopff-Werk in Berlin, hergestellt. Die Aufnahme in den Status einer Deutschen Bahn erfolgte am 15. Januar 1944. Ihre erste Zuordnung erfolgte bei der Reichsbahndirektion Posen, also der Reichsbahndirektion in Posen. Das Schicksal der Lokomotive während des Krieges ist nicht genau bekannt, aber nach dem Krieg wurde sie von der PKP betrieben. Es wurde aus dem Freilichtmuseum in Karsznice bei Zduńska Wola gebracht. Hinter der Lokomotive stehen drei Güterwagen, ähnlich denen, mit denen Menschen in den Tod transportiert werden.

Pomnik w formie macew na Stacji Radegast (5)

Za zabytkowym budynkiem stacji Radegast w Łodzi ustawiono 6 betonowych macew z nazwami obozów zagłady, do których trafiali Żydzi z Litzmannstadt Ghetto: Auschwitz-Birkenau, Kulmhof am Ner (Chełmno nad Nerem), Ravensbruck, Stutthof, Gross-Rosen, Sachsenhausen-Oranienburg. Macewa to żydowska stela nagrobna, a pomnik w tej formie oznacza, że te miejsca stały się miejscem śmierci i cmentarzem dla Żydów z łódzkiego getta.

Behind the historic Radegast station building, 6 concrete matzevot were placed with the names of the extermination camps to which Jews from the Litzmannstadt Ghetto were sent: Auschwitz-Birkenau, Kulmhof am Ner (Chełmno nad Nerem), Ravensbruck, Stutthof, Gross-Rosen, Sachsenhausen-Oranienburg. A matzeva is a Jewish gravestone, and the monument in this form means that these places became a cemetery for Jews from the Łódź ghetto.

Hinter dem historischen Gebäude des Bahnhofs Radegast wurden sechs Betongrabsteine ​​mit den Namen der Vernichtungslager aufgestellt, in die Juden aus dem Ghetto Litzmannstadt geschickt wurden: Auschwitz-Birkenau, Kulmhof am Ner (Chełmno nad Nerem), Ravensbrück, Stutthof, Groß- Rosen, Sachsenhausen-Oranienburg. Eine Matsewa ist ein jüdischer Grabstein, und ein Denkmal in dieser Form bedeutet, dass diese Orte zu einem Friedhof für Juden aus dem Ghetto Łódź geworden sind.

Makieta Litzmannstadt Getto - Stacja Radegast (4)

Głównym elementem ekspozycji prezentowanej w budynku Stacji Radegast jest makieta, wiernie odtwarzająca  historyczny wygląd getta łódzkiego. Obejmuje ona obszar ówcześnie funkcjonującego getta w Łodzi (Litzmannstadt) w granicach z maja 1942 r. Model powstał w oparciu o archiwalne plany budowlane, zachowane fotografie budynków i zdjęcia lotnicze oraz współczesną dokumentację fotograficzną. Zgromadzono mapy obszaru getta oraz plany architektoniczne poszczególnych budynków (łącznie przeszło 2500). Pozwoliło to na dokładne odwzorowanie struktury architektonicznej dawnej dzielnicy zamkniętej, umożliwiając powstanie fizycznego modelu getta. Makieta została wykonywana w skali 1:400 i będzie największym tego typu obiektem ekspozycyjnym w kraju.

Litzmannstadt Ghetto Model. The main element of the exhibition presented in the Radegast Station building is a model faithfully reproducing the historical appearance of the Łódź ghetto. It covers the area of ​​the then functioning ghetto in Łódź (Litzmannstadt) within the borders of May 1942. The model was created based on archival construction plans, preserved photographs of buildings and aerial photographs, and contemporary photographic documentation. Maps of the ghetto area and architectural plans of individual buildings (over 2,500 in total) were collected. This allowed for an accurate reproduction of the architectural structure of the former closed district, enabling the creation of a physical model of the ghetto. The model was made on a scale of 1:400 and will be the largest exhibition facility of this type in the country.

Ein Modell des Ghettos Litzmannstadt. Das Hauptelement der im Gebäude des Bahnhofs Radegast präsentierten Ausstellung ist ein Modell, das das historische Erscheinungsbild des Ghettos Łódź originalgetreu nachbildet. Es deckt das Gebiet des damals funktionierenden Ghettos in Łódź (Litzmannstadt) innerhalb der Grenzen ab Mai 1942 ab. Das Modell wurde auf der Grundlage archivierter Baupläne, erhaltener Gebäudefotos und Luftbilder sowie zeitgenössischer Fotodokumentationen erstellt. Es wurden Karten des Ghettogebiets und Architekturpläne einzelner Gebäude (insgesamt über 2.500) gesammelt. Dies ermöglichte eine genaue Reproduktion der architektonischen Struktur des ehemaligen geschlossenen Bezirks und ermöglichte die Erstellung eines physischen Modells des Ghettos. Das Modell wurde im Maßstab 1:400 gefertigt und wird die größte Ausstellungsanlage dieser Art im Land sein.

Tunel Deportowanych - Stacja Radegast (3)

Najbardziej monumentalną częścią obecnego Pomnika Zagłady Litzmannstadt Getto w Łodzi jest Tunel Deportowanych. Został on wzniesiony w linii śladu po nieistniejącym już torze kolejowym. Na jego początku znajduje się historyczna, oryginalna szyna. W korytarzu, po jego obu stronach konstrukcji znajdują się kopie list transportowych osób wsiedlanych i wysiedlanych z getta oraz przedmioty ofiar niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem odnalezione w trakcie prac archeologicznych.

The Tunnel of the Deportees. The most monumental part of the current Litzmannstadt Ghetto Holocaust Memorial is the Tunnel of the Deportees. It was built in the line of the trace of a no longer existing railway track. At its beginning there is a historical, original rail. In the corridor, on both sides of the structure, there are copies of transport lists of people resettled and displaced from the ghetto, as well as objects of victims of the German extermination camp in Chełmno nad Nerem discovered during archaeological works.

Tunnel der Deportierten. Der monumentalste Teil des heutigen Vernichtungsdenkmals im Ghetto Litzmannstadt ist der Deportiertentunnel. Es wurde in der Linie einer nicht mehr existierenden Eisenbahnstrecke gebaut. Am Anfang steht eine historische, originale Schiene. Im Korridor, auf beiden Seiten des Gebäudes, befinden sich Kopien von Transportlisten der ins Ghetto transportierten und aus dem Ghetto vertriebenen Personen sowie Gegenstände von Opfern des deutschen Vernichtungslagers in Chełmno nad Nerem, die bei archäologischen Arbeiten gefunden wurden.

Kolumna Pamięci - Stacja Radegast (2)

Na końcu tunelu deportowanych przy stacji Radegast znajduje się tzw. Hall Miast, gdzie wypisano wszystkie miasta, z których przywieziono Żydów do getta łódzkiego. 

Nad Hallem Miast góruje 25-metrowa Kolumna Pamięci, w formie ceglanego komina. 

Am Ende des Deportationstunnels am Radegast-Bahnhof in Łódź befindet sich die sogenannte Halle der Städte, in der alle Städte aufgeführt sind, aus denen Juden in das Ghetto Łódź gebracht wurden. Über der Halle der Städte thront die 25 Meter hohe Gedenksäule in Form eines gemauerten Schornsteins.

At the end of the deportees' tunnel at the Radegast station in Łódź, there is the so-called Hall of Cities, where all the cities from which Jews were brought to the Łódź ghetto are listed. The Hall of Cities is dominated by a 25-meter-high Column of Remembrance, in the form of a brick chimney.

Stacja Radegast w Łodzi (1)

Stacja Radegast w Łodzi jest zabytkowym budynkiem kolejowym z 1941 r. W czasie II wojny światowej była ona związana z gettem, utworzonym przez Niemców w 1940 r. w Łodzi (Litzmannstadt). Początkowo obiekt pełnił funkcję punktu przeładunkowego żywności i surowców, przeznaczonych dla ludności i zakładów pracy getta. Od stycznia 1942 r. stacja stała się miejscem, z którego wywożono ludność żydowską do obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz-Birkenau. Pomnik powstał w 2004 r. i upamiętnia Zagładę blisko 200 tys. Żydów skoncentrowanych w najdłużej funkcjonującym, a zarazem drugim, co do wielkości getcie utworzonym przez Niemców na ziemiach polskich. 

Założenie pomnikowe składa się z jedynego zachowanego zabytkowego budynku magazynowego stacji Radegast powstałego w 1941 r., Tunelu Deportowanych (we wnętrzu którego prezentowane są listy transportowe ofiar Zagłady), zwieńczonego Kolumną Pamięci, w której znajduje się symboliczny Hol Miast. 

Elementem pomnika są również macewy z nazwami obozów koncentracyjnych i zagłady do których deportowano Żydów z getta łódzkiego. Obok stacji stoi pochodząca z 1944 r. lokomotywa wraz z wagonami.

Radegast Station is a historic railway building from 1941. During World War II, it was associated with the ghetto established by the Germans in 1940 in Łódź (Litzmannstadt). Initially, the facility served as a transshipment point for food and raw materials intended for the population and workplaces of the ghetto. From January 1942, the station became a place from which the Jewish population was deported to the Kulmhof extermination camps in Chełmno nad Nerem and Auschwitz-Birkenau. The monument was created in 2004 and commemorates the Holocaust of almost 200,000 Jews concentrated in the longest-functioning and second largest ghetto established by the Germans on Polish soil. The monumental complex consists of the only preserved historic warehouse building of the Radegast station built in 1941, the Tunnel of the Deported (inside which the transport lists of Holocaust victims are presented), topped with the Column of Remembrance, which contains the symbolic Hall of Cities. The monument also includes tombstones with the names of the concentration and extermination camps to which Jews were deported from the Łódź ghetto. A locomotive from 1944 with wagons stands next to the station.

Der Bahnhof Radegast ist ein historisches Eisenbahngebäude aus dem Jahr 1941. Während des Zweiten Weltkriegs war er mit einem 1940 von den Deutschen in Łódź (Litzmannstadt) eingerichteten Ghetto verbunden. Ursprünglich diente die Anlage als Umladestelle für Lebensmittel und Rohstoffe, die für die Bevölkerung und Arbeitsplätze des Ghettos bestimmt waren. Ab Januar 1942 wurde der Bahnhof zum Ort, von dem aus die jüdische Bevölkerung in die Vernichtungslager Kulmhof in Chełmno nad Nerem und Auschwitz-Birkenau transportiert wurde. Das Denkmal wurde 2004 errichtet und erinnert an den Holocaust an fast 200.000 Menschen. Die Juden konzentrierten sich im ältesten und gleichzeitig zweitgrößten von den Deutschen in Polen errichteten Ghetto. Das Denkmal besteht aus dem einzigen erhaltenen historischen Lagergebäude des Bahnhofs Radegast aus dem Jahr 1941, dem Tunnel der Deportierten (in dem Transportlisten von Holocaust-Opfern präsentiert werden) und der Gedenksäule, in der sich die symbolische Halle der Städte befindet gelegen. Ein weiteres Element des Denkmals sind Grabsteine ​​mit den Namen von Konzentrations- und Vernichtungslagern, in die Juden aus dem Ghetto Łódź deportiert wurden. Neben dem Bahnhof steht eine Lokomotive aus dem Jahr 1944 mit Waggons.