Książka - Jezuickie misje ludowe na Śląsku

sobota, 16 sierpnia 2025

Zamek w Szydłowcu (I)


Już w XIII wieku istniał w Szydłowcu rycerski gród obronny, broniący przeprawy przez rozlewiska rzeki Korzeniówki. Zbudowano go na sztucznej wyspie, umocnionej drewniano-ziemnymi konstrukcjami. Drewniane ściany grodu zastąpiono prawdopodobnie jeszcze w XIII lub XIV w. murami z kamienia ułożonymi na pionowo wbitych palach. Fundatorem zbudowania niewielkiego murowanego dworu był najprawdopodobniej Jakub Szydłowiecki.

W latach 1470 – 1480 Stanisław Szydłowiecki, kasztelan radomski i żarnowski, wybudował murowany zamek złożony z dworu mieszkalnego, wieży bramnej i muru obronnego. Dojazd do zamku zapewniał most zwodzony. Czterokondygnacyjną część mieszkalną zbudowano z kamienia, na piętra i do wieży wiodły z dziedzińca zewnętrzne drewniane schody. Po jego śmierci, w latach 1514 – 1517, dalszą rozbudowę zamku przeprowadził jeden z jego synów, Mikołaj. Wybudował dwupiętrowe skrzydło wschodnie i dostosował do niego istniejący już budynek starego dworu. W reprezentacyjnej części wschodniego skrzydła urządzono loggię widokową. W ciągu około dziesięciu lat powstała wspaniała, renesansowa rezydencja magnacka. 

Dzisiejszą postać zamku zawdzięczamy Radziwiłłom, którzy zostali właścicielami Szydłowca w roku 1548. Radziwiłłowie bardzo dbali o swoje szydłowieckie dobra. Były one oczkiem w głowie Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki“, który dokonał gruntownej modernizacji zamku. Prace kontynuował po jego śmierci syn, Albrycht Władysław, wymieniony w inskrypcji umieszczonej w pięknym portalu z radziwiłłowskimi herbami, umieszczonym w 1629 roku nad wewnętrznym, parterowym wejściem do wschodniego skrzydła.

Zamek upiększali także następni właściciele. Anna Sapieżyna, która w 1802 roku, po śmierci ostatniego spadkobiercy, Macieja Radziwiłła, kupiła zamek na licytacji od rządu austriackiego, urządzała pokoje zamkowe w modnym wówczas stylu empire. W 1802 roku Anna Sapieżyna, namawiana przez ministra skarbu księcia Druckiego-Lubeckiego, odsprzedała szydłowieckie dobra skarbowi Królestwa Polskiego.

Po powstaniu listopadowym po którym Królestwo Polskie nie tylko straciło własną autonomię, lecz formalnie przestało istnieć, jednak zamek nadal wchodził w skład dóbr rządowych. Tak zaczął sie jego powolny upadek. Począwszy od lat 30-tych XIX wieku zamek powoli niszczał. Był użytkowany jako siedziba dzierżawcy dóbr rządowych i skład zbożowy, po powstaniu styczniowym przeszedł pod zarząd Moryca Engemana, który urządził w nim skład piwa. 

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, szydłowiecki zamek został uznany za zabytek. Niszczejące pomieszczenia zaczęto częściowo remontować. W czasie II wojny zamek zamieszkiwali uchodźcy wysiedleni przez Niemców z terenów Polski zajętych przez III Rzeszę, a także Żydzi, gdyż Szydłowiec okupanci zamienili w otwarte getto.

Po wojnie przeprowadzono gruntowne prace remontowe całego obiektu, zakończone w 1963 roku. W 1975 roku otwarto unikalne w skali europejskiej Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz