Makieta Litzmannstadt Getto - Stacja Radegast (4)

Głównym elementem ekspozycji prezentowanej w budynku Stacji Radegast jest makieta, wiernie odtwarzająca  historyczny wygląd getta łódzkiego. Obejmuje ona obszar ówcześnie funkcjonującego getta w Łodzi (Litzmannstadt) w granicach z maja 1942 r. Model powstał w oparciu o archiwalne plany budowlane, zachowane fotografie budynków i zdjęcia lotnicze oraz współczesną dokumentację fotograficzną. Zgromadzono mapy obszaru getta oraz plany architektoniczne poszczególnych budynków (łącznie przeszło 2500). Pozwoliło to na dokładne odwzorowanie struktury architektonicznej dawnej dzielnicy zamkniętej, umożliwiając powstanie fizycznego modelu getta. Makieta została wykonywana w skali 1:400 i będzie największym tego typu obiektem ekspozycyjnym w kraju.

Litzmannstadt Ghetto Model. The main element of the exhibition presented in the Radegast Station building is a model faithfully reproducing the historical appearance of the Łódź ghetto. It covers the area of ​​the then functioning ghetto in Łódź (Litzmannstadt) within the borders of May 1942. The model was created based on archival construction plans, preserved photographs of buildings and aerial photographs, and contemporary photographic documentation. Maps of the ghetto area and architectural plans of individual buildings (over 2,500 in total) were collected. This allowed for an accurate reproduction of the architectural structure of the former closed district, enabling the creation of a physical model of the ghetto. The model was made on a scale of 1:400 and will be the largest exhibition facility of this type in the country.

Ein Modell des Ghettos Litzmannstadt. Das Hauptelement der im Gebäude des Bahnhofs Radegast präsentierten Ausstellung ist ein Modell, das das historische Erscheinungsbild des Ghettos Łódź originalgetreu nachbildet. Es deckt das Gebiet des damals funktionierenden Ghettos in Łódź (Litzmannstadt) innerhalb der Grenzen ab Mai 1942 ab. Das Modell wurde auf der Grundlage archivierter Baupläne, erhaltener Gebäudefotos und Luftbilder sowie zeitgenössischer Fotodokumentationen erstellt. Es wurden Karten des Ghettogebiets und Architekturpläne einzelner Gebäude (insgesamt über 2.500) gesammelt. Dies ermöglichte eine genaue Reproduktion der architektonischen Struktur des ehemaligen geschlossenen Bezirks und ermöglichte die Erstellung eines physischen Modells des Ghettos. Das Modell wurde im Maßstab 1:400 gefertigt und wird die größte Ausstellungsanlage dieser Art im Land sein.

Tunel Deportowanych - Stacja Radegast (3)

Najbardziej monumentalną częścią obecnego Pomnika Zagłady Litzmannstadt Getto w Łodzi jest Tunel Deportowanych. Został on wzniesiony w linii śladu po nieistniejącym już torze kolejowym. Na jego początku znajduje się historyczna, oryginalna szyna. W korytarzu, po jego obu stronach konstrukcji znajdują się kopie list transportowych osób wsiedlanych i wysiedlanych z getta oraz przedmioty ofiar niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem odnalezione w trakcie prac archeologicznych.

The Tunnel of the Deportees. The most monumental part of the current Litzmannstadt Ghetto Holocaust Memorial is the Tunnel of the Deportees. It was built in the line of the trace of a no longer existing railway track. At its beginning there is a historical, original rail. In the corridor, on both sides of the structure, there are copies of transport lists of people resettled and displaced from the ghetto, as well as objects of victims of the German extermination camp in Chełmno nad Nerem discovered during archaeological works.

Tunnel der Deportierten. Der monumentalste Teil des heutigen Vernichtungsdenkmals im Ghetto Litzmannstadt ist der Deportiertentunnel. Es wurde in der Linie einer nicht mehr existierenden Eisenbahnstrecke gebaut. Am Anfang steht eine historische, originale Schiene. Im Korridor, auf beiden Seiten des Gebäudes, befinden sich Kopien von Transportlisten der ins Ghetto transportierten und aus dem Ghetto vertriebenen Personen sowie Gegenstände von Opfern des deutschen Vernichtungslagers in Chełmno nad Nerem, die bei archäologischen Arbeiten gefunden wurden.

Kolumna Pamięci - Stacja Radegast (2)

Na końcu tunelu deportowanych przy stacji Radegast znajduje się tzw. Hall Miast, gdzie wypisano wszystkie miasta, z których przywieziono Żydów do getta łódzkiego. 

Nad Hallem Miast góruje 25-metrowa Kolumna Pamięci, w formie ceglanego komina. 

Am Ende des Deportationstunnels am Radegast-Bahnhof in Łódź befindet sich die sogenannte Halle der Städte, in der alle Städte aufgeführt sind, aus denen Juden in das Ghetto Łódź gebracht wurden. Über der Halle der Städte thront die 25 Meter hohe Gedenksäule in Form eines gemauerten Schornsteins.

At the end of the deportees' tunnel at the Radegast station in Łódź, there is the so-called Hall of Cities, where all the cities from which Jews were brought to the Łódź ghetto are listed. The Hall of Cities is dominated by a 25-meter-high Column of Remembrance, in the form of a brick chimney.

Stacja Radegast w Łodzi (1)

Stacja Radegast w Łodzi jest zabytkowym budynkiem kolejowym z 1941 r. W czasie II wojny światowej była ona związana z gettem, utworzonym przez Niemców w 1940 r. w Łodzi (Litzmannstadt). Początkowo obiekt pełnił funkcję punktu przeładunkowego żywności i surowców, przeznaczonych dla ludności i zakładów pracy getta. Od stycznia 1942 r. stacja stała się miejscem, z którego wywożono ludność żydowską do obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz-Birkenau. Pomnik powstał w 2004 r. i upamiętnia Zagładę blisko 200 tys. Żydów skoncentrowanych w najdłużej funkcjonującym, a zarazem drugim, co do wielkości getcie utworzonym przez Niemców na ziemiach polskich. 

Założenie pomnikowe składa się z jedynego zachowanego zabytkowego budynku magazynowego stacji Radegast powstałego w 1941 r., Tunelu Deportowanych (we wnętrzu którego prezentowane są listy transportowe ofiar Zagłady), zwieńczonego Kolumną Pamięci, w której znajduje się symboliczny Hol Miast. 

Elementem pomnika są również macewy z nazwami obozów koncentracyjnych i zagłady do których deportowano Żydów z getta łódzkiego. Obok stacji stoi pochodząca z 1944 r. lokomotywa wraz z wagonami.

Radegast Station is a historic railway building from 1941. During World War II, it was associated with the ghetto established by the Germans in 1940 in Łódź (Litzmannstadt). Initially, the facility served as a transshipment point for food and raw materials intended for the population and workplaces of the ghetto. From January 1942, the station became a place from which the Jewish population was deported to the Kulmhof extermination camps in Chełmno nad Nerem and Auschwitz-Birkenau. The monument was created in 2004 and commemorates the Holocaust of almost 200,000 Jews concentrated in the longest-functioning and second largest ghetto established by the Germans on Polish soil. The monumental complex consists of the only preserved historic warehouse building of the Radegast station built in 1941, the Tunnel of the Deported (inside which the transport lists of Holocaust victims are presented), topped with the Column of Remembrance, which contains the symbolic Hall of Cities. The monument also includes tombstones with the names of the concentration and extermination camps to which Jews were deported from the Łódź ghetto. A locomotive from 1944 with wagons stands next to the station.

Der Bahnhof Radegast ist ein historisches Eisenbahngebäude aus dem Jahr 1941. Während des Zweiten Weltkriegs war er mit einem 1940 von den Deutschen in Łódź (Litzmannstadt) eingerichteten Ghetto verbunden. Ursprünglich diente die Anlage als Umladestelle für Lebensmittel und Rohstoffe, die für die Bevölkerung und Arbeitsplätze des Ghettos bestimmt waren. Ab Januar 1942 wurde der Bahnhof zum Ort, von dem aus die jüdische Bevölkerung in die Vernichtungslager Kulmhof in Chełmno nad Nerem und Auschwitz-Birkenau transportiert wurde. Das Denkmal wurde 2004 errichtet und erinnert an den Holocaust an fast 200.000 Menschen. Die Juden konzentrierten sich im ältesten und gleichzeitig zweitgrößten von den Deutschen in Polen errichteten Ghetto. Das Denkmal besteht aus dem einzigen erhaltenen historischen Lagergebäude des Bahnhofs Radegast aus dem Jahr 1941, dem Tunnel der Deportierten (in dem Transportlisten von Holocaust-Opfern präsentiert werden) und der Gedenksäule, in der sich die symbolische Halle der Städte befindet gelegen. Ein weiteres Element des Denkmals sind Grabsteine ​​mit den Namen von Konzentrations- und Vernichtungslagern, in die Juden aus dem Ghetto Łódź deportiert wurden. Neben dem Bahnhof steht eine Lokomotive aus dem Jahr 1944 mit Waggons.

Dawne boisko Skry Warszawa - dziś pomnik Wspólnego Męczeństwa Żydów i Polaków w Warszawie

Źródło: NAC
Przed wojną w tym miejscu przy obecnej ulicy Gibalskiego 21, w pobliżu cmentarza żydowskiego znajdowało się boisko klubu Skra. Z chwilą zajęcia Warszawy przez Niemców wydany został zakaz uprawiania sportu. 

Obelisk

Od 1940 do 1943 roku boisko stało się miejscem masowej eksterminacji Żydów i Polaków. Niemcy rozstrzelali tu i pogrzebali ponad siedem tysięcy osób. 

Grzebano tutaj również ciała ofiar egzekucji przeprowadzanych w innych miejscach na terenie getta m.in. 140 Polaków i Żydów rozstrzelanych 27 marca 1943 przez Niemców na Pawiaku w odwecie za akcję pod Arsenałem. 

Bezpośrednio po wojnie ekshumowano z tego miejsca ciała pomordowanych działaczy lewicowych, a następnie 6588 ciał zidentyfikowanych jako żydowskie.  Pozostały na nim jeszcze szczątki około trzystu Polaków i Żydów.

W miejscu egzekucji i pochówku postawiono w 1989 roku symboliczny pomnik. Jest to jedyny tego rodzaju w świecie pomnik, który wzniesiono na zbiorowej mogile rozstrzelanych w tym miejscu Żydów i Polaków.

Autor zdjęć: Dariusz Zielonka

Willa Żabińskich w warszawskim ZOO - dyrektor pomagający Żydom

Dyrektor warszawskiego ZOO dr Jan Żabiński wraz z żoną Antoniną w czasie niemieckiej okupacji w swojej willi położonej na terenie ogrodu zoologicznego ukrywał Żydów z warszawskiego getta.

Policja żydowska w getcie warszawskim w 1942 r.

Mojżesz Brzeziński - kierownik i jego rola na Umschlagplatz

Mieczysław Szmerling - żydowski oficer policji - komendant Umschlagplatzu

Jakub Lejkin - żydowski kolaborant z warszawskiego getta

Rodzina Ulmów. Sprawiedliwi wśród narodów świata z Markowej