sobota, 15 marca 2025

Brama Krakowska z ratuszem w Wieluniu


Brama Krakowska to jedyna zachowana do dziś brama miejska w Wieluniu. Zbudowana w XIV w. u wylotu traktu do Krakowa i w kierunku pobliskiej wsi Ruda, stąd druga nazwa - Brama Rudzka. W 2. poł. XV lub w XVI w. bramę nadbudowano o jedną kondygnację. W 1587 r. przy okazji modernizacji fortyfikacji przeprowadzono jej remont, a w 1591 r. przebudowę. W latach późniejszych niszczona podczas potopu szwedzkiego i wojny północnej, popadała w ruinę. Brama zbudowana została na planie kwadratu, nadbudowana dwiema ośmiobocznymi kondygnacjami. Od wschodu wzmocniona jest potężnymi skarpami.

Budowla szczęśliwie przetrwała do naszych czasów, gdyż na początku XIX w. rozebrano ratusz miejski, zaś nową budowlę postanowiono dobudować do Bramy Krakowskiej wykorzystując ją jako wieżę ratuszową. Zamiar ten zrealizowano w 1842 r. budując późnoklasycystyczny ratusz według projektu Henryka Marconiego i Piotra Wetzlicha. Jest to piętrowy budynek na rzucie prostokąta, ściany wieńczy charakterystyczny klasycystyczny gzyms z ząbkowaniem. Fasada pierwszego piętra zdobiona jest boniowaniem. Oznaczało to jednocześnie zamknięcie przejazdu przez bramę. Do wybuchu I wojny światowej w części pomieszczeń ratusza znajdowało się więzienie.

W okresie międzywojennym trębacze grali z wieży ratuszowej hejnał miejski, początkowo była nim Rota, później obok niej była grana pieśń religijna "Wszystkie nasze dzienne sprawy". 1 września 1939 r. ratusz był jednym z celów ataku niemieckiego lotnictwa, szczęśliwie zrzucona bomba przebiwszy dach nie eksplodowała. Podczas okupacji oprócz władz miasta miał tu swoją siedzibę posterunek niemieckiej żandarmerii, a w wyższych kondygnacjach wieży mieścił się areszt śledczy. 


Po wojnie ratusz stał się siedzibą Miejskiej Rady Narodowej. W latach 1956-62 powrócono do tradycji odgrywania Roty, od 1975 r. odgrywany jest nowy hejnał wieluński oparty na motywach melodii ludowej z ziemi wieluńskiej. W nocy z 18 na 19 marca 1965 r. runęła górna cześć wieży. Została ona zrekonstruowana od podstaw częściowo z kamienia wapiennego, częściowo z cegły. Dziś ratusz pełni wciąż swoją funkcję. Brama Krakowska znajduje się w herbie Wielunia, stanowiąc tym samym symbol miasta.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz